انواع نظریه های شخصیت و پیشینه مدل های مبتنی بر بر تحلیل عوامل

هدف از این پایان نامه انواع نظریه های شخصیت و پیشینه مدل های مبتنی بر بر تحلیل عوامل می باشد.

مانند بسیاری از رشته های علمی، تحقیق در مورد صفات شخصیت با الگویی توافقی در مورد موضوعات آن نیازمند است. در این صورت، محققان میتوانند قلمرو ویژه ای از صفات را به جای هزاران صفت مجزا، که از انسان فردی منحصر به فرد ساخته است، مطالعه کنند (ابراهیم زاده، 1387). در طی چهل سال گذشته، بسیاری از مفاهیم شخصیت و تعدادی از پرسشنامه هایی که برای اندازه گیری آن ها تعبیه شده بود، بدون منتهی شدن به یک شناخت، گسترش یافت. محققین و روانشناسان کاربردی شخصیت، با مجموعه گیج کننده ای از ابزارهای اندازه گیری صفات روبه رو هستند و نمی دانند که کدام را انتخاب کنند. تنها در زبان انگلیسی، حدود 5000 هزار کلمه برای توصیف صفات شخصیت وجود دارد. پیدا کردن راهی برای تنظیم همه این صفات متفاوت در ساختاری منسجم، مهمترین هم محققان در بین سالهای 90-1980 بوده است (پروین و جان، 2002، ترجمه ی جوادی و کدیور، 1381).

در طول سالیان مناظرههای شدیدی بین محققانی چون آیسنک و کتل و دیگران برسر تعداد و ماهیت ابعاد اساسی شخصیت وجود داشته است ولی این قلمرو همچنان تجزیه، چند پاره و بهم ریخته باقی مانده است. از سالهای 1980 به بعد پیشرفت تدریجی در کیفیت و پیچیدگی روشها به ویژه در تحلیل عاملی به وجود آمده و زمینه ای برای اتفاق نظر به دست داده است (نظری، 1385). روش تحلیل عوامل، بر ضریب همبستگی بین نشانههای زیرساخت یک عامل با آن عامل مبتنی است. از سوی دیگر ضرایب همبستگی بین نشانهها نیز در این محاسبه مورد نظر قرار میگیرند. در واقع، نخست میان گروهی از نشانهها ارتباط پیدا میشود و سپس هر یک از این نشانهها با عناصر بالاتری، ارتباط قابل فهم و معنی داری را نشان خواهند داد. این عناصر بالاتر فراعامل» نامیده میشود (گروسی فرشی، 1385).

 تاریخچه مدلهای مبتنی بر تحلیل عوامل: 

در نگاهی به ریشه تاریخی نظریه های تحلیل عوامل میتوان گفت که این تلاشها با کار دو روانشناس آلمانی به نامهای کلیج و باتوم گارتن شروع شد که عقیده داشتند یک تحلیل دقیق از کلمات موجود در زبان میتواند مفهوم شخصیت را روشن سازد (کشاورز و علوی، 1382).

1. گوردن آلپورت:
آلپورت (1967-1897) بر این باور بود که ویژگیهای شخصیتی بنیادی ترین واحدهای شخصیت هستند که بر پایه ویژگیهای سیستم عصبی مرکزی استوارند. این ویژگیها قواعدی را برای برخورد فرد با محیط پیرامون او تعیین میکنند که از موقعیتی به موقعیت دیگر تغییر چندانی ندارند. او ویژگیهای شخصیتی را بر پایه سه عامل فراوانی، شدت و موقعیت تعریف میکند. وی ویژگیها و خصلتهای شخصیت را به سه نوع اساسی، میانه و وضعیتهای ثانویه تقسیم کرده است (ملازاده، 1386).

2.آیزنک:
کار آیزنک که برگرفته از پژوهشهای فیزیولوژیست روسی، پاولف بود، نسبت به کار آلپورت بعدها شهرت و محبوبیت بیشتری پیدا کرد. آیزنک از روش تحلیل عوامل برای نشان دادن ویژگیهای شخصیتی استفاده کرد. وی با استفاده از این روش، عناصر بالا دستی را که سوپر فاکتور» نامید، استخراج کرد. وی ابتدا دو بعد روان نژندی » و درونگرایی - برونگرایی » را برای تبیین ساخت اساسی شخصیت معرفی کرد. این دو بعد یا سوپر فاکتور» با طبایع بقراط هماهنگ هستند. آیزنک پس از تاکید بر دو بعد اولیه بعد سومی را نیز به آنها افزود و آن را درون پریشی » نام نهاد (پروین و جان، 2002، ترجمه جوادی و کدیور، 1381).

فهرست مطالب

مقدمه

تعاریف شخصیت

رویکردهای مختلف به مطالعه شخصیت:    14
2-1-1- رویکرد روانکاوی:    14
2-2- رویکرد نوروانکاوی:    15
2-2-1- آلفرد آدلر:    15
2-2-2 کارل یونگ:    16
2-3- رویکرد انسانگرایی:    17
2-3-1- آبراهام مزلو:    17
2-3-2-کارل راجرز:    18
2-4- رویکرد شناختی:    19

2-5- نظریه های عاملی شخصیت:    19

2-6-دیدگاه صفات:    21
2-7- مدلهای مبتنی بر تحلیل عوامل    23
2-8- تاریخچه مدلهای مبتنی بر تحلیل عوامل:    24
2-8-1- گوردن آلپورت:    24
2-8-2- آیزنک:    25
2-8-3- ریموند کتل :    25
2-8-4- گیلفورد    26
2-9- مدلهای پنج عاملی شخصیت    27
2-10- الگوی نظری فرضی برای پنج عامل اصلی    28
2-11- عوامل تاثیر گذار در پیدایش پنج عامل بزرگ    29
2-12- ابعاد و مولفه های تست شخصیتی پنج عاملی کاستا و مک گری    31
2-12-1- روان آزرده خویی (N)    32
2-12-2- مولفه های روان آزرده خویی(N)    33
2-12-3- مولفه های برونگرایی(E)    35
2-12-4- پذیرا بودن (O)    37
2-12-5- مولفه های پذیرا بودن (O)    38
2-12-6- مولفه های سازگاری(A)    39
2-12-7- مسئولیت پذیری(C)    41
2-12-8- مولفه های مسئولیت پذیری:    41
2-13- محدودیتهای و نقاط قوت پنج عامل:    43

یشینه تحقیقاتی 
پیشینه داخلی
پیشینه خارجی 

منابع و مآخذ
منابع فارسی    
منابع انگلیسی